بررسی کیفیت زندگی سالمندان دیابتی شهر کرمان و عوامل مرتبط با آن در سال ۱۳۹۲

اهداف: دیابت به عنوان یکی از بیماری های مزمن سالمندان است که بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می گذارد. ازآنجاکه کیفیت زندگی به عنوان یکی از شاخص ها و مؤلفه های مهم سلامت محسوب می شود، این پژوهش به بررسی کیفیت زندگی سالمندان دیابتی شهر کرمان پرداخته است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بود که در سال 1392 روی سالمندان دیابتی شهر کرمان انجام گرفت. تعداد 120 نفر از سالمندان دیابتی به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسش نامه دوقسمتی شامل مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه استاندارد (sf-36) صورت گرفت و برای تجزیه و تحلیل داده ها نسخه 18 نرم افزار spss و آزمون های آماری تحلیل واریانس، تی و ضریب همبستگی به کار گرفته شد. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد میانگین سنّی افراد موردمطالعه 71/5 و نمره کل کیفیت زندگی سالمندان موردمطالعه 46/48 بود. ابعاد کیفیت زندگی سالمندان  موردمطالعه نشان داد بیشترین میانگین در میان ابعاد هشت گانه کیفیت زندگی در بُعد سلامت جسمی مربوط به سلامت عمومی و در بُعد سلامت روانی مربوط به عملکرد اجتماعی بود. همچنین نمره کل بُعد جسمی 44/89، نمره کل بُعد روانی 48/07 و بیشترین میانگین در ابعاد سلامت جسمی مربوط به سلامت عمومی (47/87) و در ابعاد سلامت روانی مربوط به عملکرد اجتماعی (49/78) بود. همچنین نتایج حاصل از آزمون تی و تحلیل واریانس یک طرفه حاکی از آن بود که بین جنسیت، تحصیلات، عوارض بیماری دیابت، درآمد، سن بیماران دیابتی، مدت ابتلا به دیابت و شاخص توده بدنی با کیفیت زندگی سالمندان دیابتی رابطه معنی دار آماری وجود داشت (0/05>p). نتیجه گیری: در جامعه ما، معیار هنجاری برای کیفیت زندگی افراد تعیین نشده است؛ بنابراین، می توان میانگین 50 با انحراف معیار 10 را به عنوان شاخص هنجار و قابل قبول برای وضعیت کیفیت زندگی سالمندان درنظرگرفت. میانگین امتیاز کلی در سالمندان دیابتی موردبررسی (46/48) پایین تر از شاخص موردنظر و در بررسی ابعاد هشت گانه کیفیت زندگی نیز در همه ابعاد، میانگین نمرات کمتر از 50 است. شیوع بیماری های مزمن نظیر دیابت در سنین سالمندی، می تواند به پایین تربودن میانگین ابعاد جسمی نسبت به ابعاد روانی کیفیت زندگی منجر شود که در این مطالعه به آن اشاره شد. این موضوع که زنان از کیفیت زندگی پایین تری برخوردار بوده اند، می تواند ناشی از نابراری جنسیتی در برخورداری از نظام سلامت باشد و اینکه زنان در مقابل مشکلات و بیماری های روحی و جسمی آسیب پذیری بیشتری دارند که خود موجب کاهش کیفیت زندگی آنان می شود. بین تحصیلات سالمندان دیابتی و کیفیت زندگی آنها نیز تفاوت معنی دار آماری وجود داشت، به گونه ای که هرچه سظح تحصیلات افراد بالاتر بود از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار بودند. تأثیر تحصیلات بر کیفیت زندگی می تواند ناشی از افزایش سطح آگاهی افراد در زمینه اهمیت رژیم غذایی، ورزش، مصرف صحیح داروها و کنترل عوامل خطر بیماری های مزمن مانند دیابت باشد. همچنین تحصیلات بالاتر ممکن است از طریق ارتقای طبقه اجتماعی و بالابردن توانایی اقتصادی و خودباوری، کیفیت زندگی را افزایش دهد. افراد با تحصیلات بالاتر می توانند با تکیه بر دانسته های سلامتی خود و به کارگیری روش های خودمراقبتی، موجبات افزایش کیفیت زندگی خود را فراهم آورند. با توجه روند روبه رشد جمعیت سالمندان و افزایش بروز دیابت در این افراد و در راستای بهبود کیفیت زندگی این افراد، پیشنهاد می شود برنامه ریزان و مدیران به امر حمایت جسمی، روانی و اجتماعی از آنها توجه کافی نمایند.